Созу наво

Рубоби бадахшонӣ, сози мусиқии торӣ мизробиест, ки дар асрҳои 17-18 дар Бадахшон ба вуҷуд омада дар дигар мавзеъҳои Осиёи  Миёна, аз ҷумла Бухоро хеле маъмул гардид.
Тахмин меравад, ки сози мазкур дар асоси уд ё тори қафқозӣ (аз ду косахона иборат аст) ба вуҷуд омадааст: аз рўи садо ва системаи пардивию торӣ ба барбат (уд) шабоҳат дорад.
Рубоби бадахшӣ дар гузашта чун сози якканавозӣ истифода мешуд ва дар ансамблҳои

Ғижак, сози торӣ-камончадорӣ мусиқист, ки дар Осиёи Миёна, Эрону Афғонистон ва баъзе ҷумҳуриҳои Қафқоз маъмул аст. Ғижак аз давраҳои қадим дар байни халқҳои Шарқ бо унвонҳои гуногун маъмул буд. Онро тоҷикон ғижак, озариҳову арманиҳо кеманча, афғонҳо дилрабо, ҳиндуҳо сиринча меноманд. Муҳақиқон таърихи пайдоиши ғижакро ба асрҳои 9-10 нисбат медиҳанд. Ханўз  дар асри 15 Мавлоно Абдураҳмони Ҷомӣ аз садои дилнавозӣ ғижак ба ваҷҳ омада дар бораи садои ғижаку ғижакнавоз чунин гуфтааст: 

Сурнай (сурной) яке аз созҳои анъанавии нафасии тоҷикон ва инчунин халқҳои дигари Шарқ мебошад, ки асосан дар ҷашну маъракаҳои хурсандӣ истифода мешавад.
Решашиносӣ
Сурной.  Нойи румӣ аст, ки сарно бошад. (“Бурҳони қотеъ”). Ва ин мухаффафи сурной аст, чӣ сур ба маънои  шодӣ аст. (Ғиёсу ул-луғот”). Ной, ки дар ҷашну сур навозанд, дар  асл сурной буда. (Рашидӣ).
Ошиқи майдону асбу пой на,

Аввали соли 220 милодӣ ҳукмрони вилояти Истахр (дар қаламрави Форс) Ардашери I Бобакони Сосонӣ ҳокими тамоми Форс эълон шуд ва чор сол баъд вай охирин намояндаи ашкониён Ардавони I-ро шикаст дод ва дар як қаламрави бузург давлат ташкил намуд. Бо вуруди Ислом дар миёнаҳои асри YII милодӣ ин давлати муқтадир ба ҳастии худ поён дод.
Давраи Сосониён як давраи ташаккули миллатҳои ин қаламрав маҳсуб мешавад ва як бахши азими қаламрави имрӯзаи Осиёи Марказӣ низ тобеъи ҳамин империя буд.

Аз ҷумлаи сарояндагони навсаро ва соҳибмактаб аст. Ҳарчанд намояндаи мардум дар парламон буд ва сарварии Кумитаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба илм, маълумот, фарҳанг ва сиёсати ҷавононро ба ӯҳда дошт, аз курсии парламон боз ба ҳамон дастаи “Дарё” баргашт, вале рӯ ба сиёсат наовард. Ҳатто замоне ҳам, ки парламоннишин буд, ҳарфаш бӯи сиёсат надошт.
     Мавлудаш 5-уми декабри соли 1953 будааст ва макони таваллуди ӯ ноҳияи Данғара. Вале касе нашунидааст, ки аз данғарагӣ будан нозад. Худро шахсияти эътирофшуда

БАРБАТ, сози қадимаи тории захмавии мусиқӣ аз ихтирооти мардуми эронинажод. Барбат аслан калимаи форсӣ-тоҷикӣ буда, аз ду калима – «бар» (ба маънои сина, паҳлу) ва «бат» (мурғобӣ) таркиб ёфтааст. Косаи барбат бар тақлиди синаи мурғобӣ (дастааш кӯтоҳ) сохта шудааст. Аввал чунин навъи барбат маъмул буда, дар аҳди хилофати араб онро барбати шабутӣ (дастакӯтоҳ) меномиданд.
Барбат дар замони салтанати Сосониён дар байни арабҳо шӯҳрат ёфт. Аввалин арабе, ки ин сози мусиқиро ба кишвараш бурда, навохтани онро ба ҳамдиёронаш ёд дод,