Интишорот

Мардуми  Машриқзамин  ва  бахусус  тоҷикон,  ки  аз  қадимтарин миллиятҳои рӯи оламанд, дар имтидоди таърихи тӯлонии умри башарӣ бо тафаккур ва ақлу заковати тавоно ва истеъдоди баландпояву маънавиёти равнақёфтаи  худ  тамаддуни  фарҳангии  пурғановат,  рангоранг  ва ибратомӯзеро  ба  вуҷуд  овардаанд,  ки  ҳунари  таомпазӣ  аз  ҷузвиёти барозидаи он аст.

Ин баҳор Тоҷикистони шукуфони мо боз ҳам шукуфонтар гардид. Завқи зебоипарастӣ ва иқдоми навини Пешвои миллати мо ҷиҳати таъсиси маъракаи «Сайри гули лола» дар саросари кишвар ба ҳусни Наврӯзи Аҷам, ба ҳусни табиати шаҳру деҳоти мо, ба ҳусни фарҳанги қадимаву дилпазири тоҷикон авҷи тоза зам намуд. Ҷилои тозаи лолаҳои дилрабо бо тамоми рангҳо дар тамоми гӯшаҳои кишвар як падидаи беназир ва бесобиқаест, ки ба чашм нуру ба дил фараҳ мебахшад.

Зарфи се моҳи аввали соли ҷорӣ аз ҷониби кормандони илмии пажўҳишгоҳ 39 кори илмӣ, пажўҳишӣ, тадқиқотӣ ва методӣ, аз ҷумла 4 китобу дастур, 24 мақолаи илмӣ ва илмию оммавӣ дар нашрияҳои даврӣ ва 11 мақола дар сомонаи интернетӣ ба табъ расиданд. Иловатан, 30-мақола доир ба  фарҳангу ҳунар, воситаҳои ахбори омма, фарҳанги ғайримоддӣ ба саҳифаи тоҷикии Донишномаи озоди электронӣ – Википедия (tg.wikipedia.org) ворид карда шуд.

Оростани хони наврўзии «ҳафт син», аз суннати бостонии эрониён аст. Баъзеҳо ба хони «ҳафт син» 7 ашёи номашон бо ҳарфи арабии «син» шурўъшаванда, чунончи,  сабза, сир, себ, суманак, санҷид, сипанд ва сирко мегузоранд. Аммо ин анъана як андоза таҳриф шудааст. Ин хони наврўзӣ ба ҳарфи арабии «син» (ҳамчунин «шин») ҳеҷ иртибот надорад.

Чунин ном дошт Конфронси ҷумҳуриявие, ки дар Пажӯҳишгоҳи илмӣ-тадқиқоии фарҳанг ва иттилооти Вазорати фарҳанги Тоҷикистон баргузор гардид. Қадимитарин ҷашни миллии тоҷикон дорои сарвати бебаҳои тамаддун аст ва ҳар қадар, ки паҳлуҳои мухталифи он пажӯҳиш мешавад, боз ҳам фалсафаву розҳои зиёди он нокушода мемонад. Бузургии Наврӯз ҳам дар фаласафаи он аст, ки асрҳост аз он ҳарф мезананд ва боз ҳам сухани гуфтаниву ҳарфи шуниданӣ боқӣ мемонад.

Ато Аҳроровро барҳақ метавон аз чеҳраҳое муаррифӣ кард, ки умре синамои тоҷикро нақд кардааст ва дар ҳамин ришта китобу мақолаҳо навиштааст. Мутаваллиди Самарқанди бостон аст. Номзади илми санъатшиносӣ 1967, аълочии кинематографияи ИҶШС 1979 мебошад. Дар Энсиклопедияи миллии тоҷик дар бораи ӯ мехонем:

Ҳангоми экспедитсияҳои мардумшиносӣ маълум гардид, ки дар худи соли 2018 тўли як моҳ дар арафаи ҷашни Наврўз Ҳайдарова Ойдил 22 маротиба деги суманак мондааст. Албатта, ў ҳам барои мардуми маҳалла ва ҳам барои корхонаву сохторҳои гуногун намудҳои гуногуни суманакро омода кардааст. Чи тавре ки аз мушоҳидаҳо бар меояд, тамоми умри ин бонуи ҳунарманд сарфи ҳамин кор ва ба хизмати мардуми Бохтар ва деҳотҳои он гузаштааст.

ПАЛОРАК аз деҳкадаҳои бузургу маъруфи шаҳристони Масчо (саргаҳи водии Зарафшон) аст, воқеъ дар Болои Масчо (омм онро Палдорак, аммо мардумони ин деҳа худ Пулорак мехонанд). Вожаи ПАЛОРАК дар қомусҳо гоҳе ба гунаи БАЛОРАК ё БАЛОЛАК низ омада, аз вожаҳои ноби порсӣ аст ба маънои шамшери ҷавҳардор, фӯлоди ҷавҳардор. Чунончи ин вожа дар «Луғати фурс» ба гунаи ПАЛОЛАК бо ин шарҳ омада: «Палолак ҷинсест аз пӯлоди гавҳардор, чунонки Рӯдакӣ гуфта: