Об муъҷизаи гаронбаҳо ва манбаи пайдоиши ҳаёт буда, дар баробариоташу ҳаво ва хок яке аз унсурҳои асосии ҳастии олам шуморида мешавад. Ин неъмати илоҳӣ бо ҳастии худ курраи Заминро сарсабзу хуррам мегардонад.Мавҷудияти ин неъмати бузург  ба ҳастии инсоният, ҳайвоноту наботот ва рустаниҳо  алоқамандии зич доранд.

Бо ташаббуси Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонмуҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Созмони Миллали Муттаҳид солҳои 2018-2028-ро Даҳсолаи

Аз қадимулайём дар  байни мардуми тоҷик барои солиму бардам тарбия ёфтан ва бозидани кўдак, бозичаҳое сохта мешуданд, ки онҳоро кўдакон бо шавқу завқи зиёд истифода мебурданд. Ин гуна бозичаҳо бо назардошти ҷисман солим будани кўдак ва ба завқ омаданашон тайёр мегардиданд. Бинобар ин ҳунармандон кўшиш мекарданд, ки бозичаҳои кўдакона зебо сохта шаванд ва кўдакро ба худ ҷалб карда тавонанд. Дар аксар ковишҳои археологӣ бозичаҳое пайдо шудаанд, ки аз гилу лой сохта шуда, барои бозии кўдакон пешбинӣ шудаанд.

Артисти хизматнишондодаи Республикаи Советиии Сотсиалистии Тоҷикситон Мирзоқурбон Солиев, яке аз симоҳои барҷастаи санъати тоҷик дар асри ХХ мебошад, ки бо ҳунари хунёгарии хеш, тарғибгари оҳангҳои “Шашмақом”-и оламшумул буда, ҳамчун саррофи гавҳаршинос дурдонаҳои мероси гаронбаҳои мусиқии халқамонро як умр андўхтаву ба дигарон омўзонидааст. Мавсуф бо иҷро намудани мусиқии мардумӣ ва классикии  тоҷик  қалби ҳазорон мухлисони хешро тасхир намуда, дар рушди ҳунари навозандагиву сарояндагии шогирдонаш саҳми калон гузоштааст.

Баробар бо дигар касбу ҳунарҳои суннатӣ, аз қабили оҳангарӣ, дуредгарӣ, дўзандагию бофандагӣ, кандакорию гаҷкорӣ дар фарҳанги мардуми тоҷик рақсу сурудхонии анъанавӣ низ маъмуланд, ки муҳаққиқон ин бахши фарҳанги миллиро “санъати иҷроӣ” номидаанд. Дар “Феҳристи миллии мероси фарҳанги ғайримоддӣ”, ки аз ҷониби олимони ПИТФИ таҳия шудааст, ин бахш  бо номи “Санъати иҷроӣ” ва рақамгузории B000 зикр шуда, дар он беш аз 103 унсури фарҳанги ғайримоддӣ ба таври мухтасар шарҳ ёфтаанд.

Як навъ таоми миллии мардуми тоҷик фатирмаска мебошад, ки аз замонҳои пеш то ҳол дар байни мардуми тоҷик маъмул буда, дар баъзе ҷо онро “чанголӣ” ном мебаранд. Фатирмаска асосан таоми зимистона мебошад, ки занон бештар вақт баъди пухтани фатир онро омода мекунанд. Дар баъзе ноҳияҳо фатирмаскаро дар мавсими пухтани харбуза низ тайёр мекунанд.

Дар китоби ДФМТ шарҳи мухтасари фатирмаска оварда шудааст:

Лухтак як намуди бозичае мебошад, ки аз давраҳои пеш барои бозӣ кардани духтаракон таҳия карда мешуд. Аз замонҳои пеш то имрўз барои ҳар як духтарча аз ҷониби модару модаркалонашон лухтакҳои гуногун сохта мешавад. Духтаракон бо истифодаи лухтакҳо бозиҳои рангину шавқовареро иҷро менамоянд. Бозии аз ҳама маъмулии кўдакону наврасон ин лухтакбозӣ мебошад, ки дар баъзе минтақаҳои кишвар бо номи зочабозӣ низ машҳур буда, бо ҳунари лўхтаксозӣ алоқамандии зич дорад.
Дар китоби «Донишномаи фарҳанги мардуми тоҷик» шарҳи муфассали лухтакбозӣ

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста дар баромаду суханрониҳояшон қайд менамоянд, ки барои рушду такомул бахшидани касбу ҳунарҳои мардумӣ чораҳо андешида шавад. Баъди соҳибистиқлолии кишвар як қатор касбу ҳунарҳои халқии тоҷикон бо роҳу усулҳои гуногун инкишоф ёфтан гирифт. Дар даҳсолаи охир бо кӯмаку дастгирии бевоситаи сарвари давлат,

Рўзи 29-уми январи соли 2020 дар муассисаи давлатии «Театри давлатии академии опера ва балети ба номи С. Айнӣ» намоиши саҳнавии «Ширин ва Хусрав» пешкаши мухлисон ва аҳли тамошобинони театр гардид. Дар намоиши мазкур намояндагони Вазорати фарҳанг ва бо иштироки Вазири Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлатзода Зулфия, муовинон, директори Пажўҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот ва роҳбарону намояндагони муассисаҳои дигари соҳаи фарҳанг ширкат доштанд.