Дар замони соҳибистиқлолии кишвар Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои пешбурди қомуси мусиқии ҳирфавии тоҷик “ Шашмақом” санаи 12 майи соли 2000 фармонро “Дар бораи инкишофи минбаъдаи санъати шашмақомхонӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ба тавсиб расониданд, ки ҳадафи он такмил ва рушди минбаъдаи анъанаҳои фарҳанги миллӣ ва мусиқии халқи тоҷик дар заминаи арзишҳои асили саъати мақомхонӣ, равнақ додани ҳисси зебоиписандии халқ, тарбияи мардум дар руҳияи эҳтиром нисбат ба мероси маънавии ниёгон мебошад.
Баҳри рушду нумуи минбаъдаи “ Шашмақом”дар тамоми манотиқи кишвар ансамблҳои мақомсароӣ таъсис дода шуданд, ки садҳо нафар ҳунармандони ҷавон нозукиҳои санъати классикии миллиро тавассути асари безаволи “Шашмақом” ва офаридаҳои бузургтарин ҳунармандони замонҳои гуногун аз бар намуданд ва даҳҳо нафар истеъдодоҳои нав рӯи саҳнаи ҳунар омаданд.
Ансамбли шашмақомсароёни “Навои Аҷам”– и шаҳри Бӯстони вилояти Суғд низ соли 2015 дар партави ҳамин фармон таъсис дода шудааст. Бо таъсисёбии ансамбл ҳунармандони соҳибтахассус, боистеъдод ва соҳибмаърифат ба кор ҷалб карда шуданд, ки дар як муддати кўтоҳ ба натиҷаҳои назаррас ноил гаштанд. Ин комёбиҳои назарраси ансамбл ба роҳбарии бонуи ҳунар Насиба Омонбоева сахт алоқаманд аст.
Ин бонуи ҳунари асил таҳсилкардаи Омӯзишгоҳи мусиқии шаҳри Хуҷанд ба номи Содирхони Ҳофиз, дастпарвари мактаби бузурги ҳунарии устоди нотакрори санъати тоҷик, мақомсарои варзида Ҷӯрабек Набиев мебошад. Муддати фаъолият дар ансамбли тарона ва рақси “Дурдона” таҳти роҳбарии устод Ҷӯрабек Набиев нозукиҳои санъати мақомсароиро бо зеҳни закияш аз устодон аз бар намудааст.
Ҳангоми таҳсил дар Донишгоҳи давлатии шаҳри Хуҷанд ба номи Бобоҷон Ғафуров сурудҳои классикиро аз Қосимҷон Ҳасанов омӯхтааст. Ҳунари асил ӯро ба мактаби ҳунарии устоди бузурги санъати тоҷик, ромишгари нотакрор Ҳунарпешаи халқии Иттиҳоди Шуравӣ Ҷӯрабек Муродов ворид намуд ва дар ансамбли шашмақомсароёни “Нури Хуҷанд” ба ҳайси овозхон ба фаъолият шуруъ намуд. Маҳз ин ансамбл ба ҳунари Насиба Омонбоева боли парвоз бахшид в ӯ иштирокчии фаъоли маҳфилу озмунҳои шаҳрию вилоятӣ гардида, ҳунарашро муаррифию сайқал бахшид.
Соли 2003 Насиба Омонбоева барои такмили маҳорат ва дониши амаливу назариявӣ ба Академияи мақоми шаҳри Душанбе даъват шуд. Дар ин боргоҳи ҳунари асил силсилаи қисми овозии “Наср”, “Савт ё амал”– мақомҳои “Рост”, “Наво”, “Бузург”, “Дугоҳ”, “Сегоҳ”, “Ироқ”– ро аз Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон, номзади илмҳои санъатшиносӣ Абдувалӣ Абдурашидов ҳамроҳи аспирантон Озода Ашӯрова, Хуршед Иброҳимов, Зумрад Самиъҷонова, Сироҷиддин Ҷӯраев, Камолиддин Ҳамдамов ва Ҷамшед Эргашев омӯхтааст.
Академияи мақом, ки олитарин таълимгоҳи амалию таҳқиқии мусиқии “Шашмақом” аст ва маҳз дар ин боргоҳи ҳунар қавонини асили мақомсарої бо назардошти талаботи замон, тибқи дастовардҳои нави илмӣ таълим дода мешавад.
Ин даргоҳи муқаддаси ҳунарӣ Насиба Омонбоеваро ҳамчун бонуи мақомсарои мумтози тоҷик ба саҳнаҳои ҳунарии мамолики мухталифи дунё муаррифӣ намуд. Ӯ дар ҳайати дастаи ҳунарии Академияи мақом ба мамолики Британияи Кабир, ИМА, Олмон, Юнон, Миср, Шветсия, Фаронса, Нидерландия, Белгия, Италия, Корея, Эрон, Россия, Қирғизистон, Ӯзбекистон ва дигар давлатҳо сафар намуда иштирокчии симпозиумҳои байналмилалӣ гардид.
Бо ташаббуси Тоҷикистон, хусусан иқдомҳои Пешвои муаззами миллат соли 2003 бо қарори махсуси ЮНЕСКО “Шашмақом” ҳамчун мероси нодири фарҳангии аҳли башар эътироф гардид ва ин навиди фарҳангӣ барои ҷомеаи Тоҷикистон ва махсусан ба алоқамандони шоҳкории санъати тоҷик фараҳбахш буд. Тавассути ин навиди фараҳбахши фарҳангӣ дар қатори дигар ҳунармандон Насибабону низ дар толорҳои бузург “Шашмақом”– тоҷикро муаррифӣ намудааст.
Хизматҳои шоистаи ин бонуи ҳунар бо як қатор унвону ҷоизаҳои милливу фаромарзӣ, аз ҷумла медали “Хизмати шоиста” (2005), ҷоизаи “Беҳтарин сарояндаи мақом” дар Озмуни байналмилалии “ Шарқ тароналарӣ” ( Самарқанд, 2007) номинанти ҷоизаи байналмилалии Греммӣ ( Ню– Йорк, 2008) қадр шудааст. Ҳамчунин, дар Ҳамоиши байналмилалии санъати мақом дар Шаҳрисабзи Ҷумҳурии Ӯзбекистон соли 2018, ки намояндагони 73 давлати дунё ҳунарнамоӣ доштанд, мақомсароёни тоҷик, ки Насиба Омонбоева низ шомили ин гурӯҳ буд, соҳиби Шоҳҷоиза гардид.
Ӯ бо ин ҳунари асил ва истеъдоди баланд санъати шарифу бузурги “Шашмақом”– и тоҷикро дар саҳнаҳои хурду бузурги олам иҷро намуда, қалби ҳазорон дилдодагони мақомро тасхир намудааст.
Ҳоло ин бонуи ҳунар роҳбари ансамбли “Навои Аҷам”– и шаҳри Бӯстонро ба ӯҳда дорад ва баҳри рушди мақомсароии тоҷик заҳмат мекашад, баҳри ҷалби ҳунармандони соҳибтахассус, муҳайё намудани шароити ҷолиб барои ҳунармандон дар талош мебошад. Аз соли 2007 Насиба Омонбоева дотсенти кафедраи мусиқии суннатии тоҷики Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Бобоҷон Ғафуров асту шогирдонаш давомдиҳандаи ҳунари асиланд.
Раҳимов Билолиддин