Ҳунаркада

Дар мақола таърихи шашмақом бо зикри эҷодиёти бархе аз донандагон, ҳофизону мусиқанавозони мумтози тоҷик баррасӣ гардидааст. Муаллиф дар ин макола давраҳои таърих ва аҳамияти шашмақомро дар замони ҳозира ифода мекунад. Аз Авесто то замони имрўз ин шоҳасари мукаммали мусиқӣ ҳаматарафа омўзонида нашудааст ва муаллиф дар айни замон маҷалаҳои ривоҷу равнақ дошта, дар илм ва санъат дар ансон олимон ва иҷрокунандагон ба роҳ монда шудааст.

Раҳматии падарам мегуфтанд, ки вақте ки пайғамбар Нуҳ алайҳисалом хабари зери об мондани дунёро аз Ҷабраил мешунавад, аз пайи сохтани киштии калон мешавад. Дар он вақтҳо оҳан набудааст ва Ҳазрати Нуҳ (а) киштиро аз чўб месозад. Киштии сохтаи Ҳазрати Нуҳ (а) хеле калон будааст. Чун ки дар он махлуқоту ҷонварони зиёде аз марг наҷот ёфтаанд. Барои сохтани он киштӣ дарахтони зиёд ва гуногун истифода шудааст. Пас аз анҷоми тўфон Ҳазрати Нуҳ (а) мебинад, ки дар ҷои сохтаи киштӣ, ки онҷо тарошаҳои зиёди чўб боқӣ

Дар замонҳои пеш вақте ки семент набуд, мардум регро бо хоки сафед шўрида мезаданд, ки он қадар босифат намеомад. Ҳоло семент аз ҳар ҷиҳат барои мустаҳкам шудани чакдон мусоидат мекунад. баъди регро дар чакдон задан, сементро бо об маҳлул мекунанд, бо ибораи худи онҳо тунукова  карда мешаканд. Ҳамин тариқ се рўз ва ё зиёда аз он вобаста аз боду ҳаво, хушк мешавад, дар баъзе ҷойҳо рўяшро бо ягон чодар мепўшонанд, ки танаҳои девори чакдон ҷо-ҷо накафад. Бинобар ҳамин чакдонро амалан, дар тирамоҳ ё

Дар чакан гулдоира, гулбандина, шоҳбаргҳо, баргакҳо, дилак, себарга, нақшҳои хурмоӣ ва рангҳои муҷалло ба ҳам омада, чун рамзи зиндагӣ рўи пироҳан тасвир мешаванд. Офтобу моҳ, ситораҳо ва салибу нақшҳои ҳандасӣ бошад, яке аз ҷузъҳои нақши чакандўзӣ буда, аз бовару эътиқоди мардуми тоҷик дарак медиҳанд. Гули анору нилуфар рамзи файзу баракат ва фаровониро ифода мекунад. Нақшҳои гулдўзишудаи куртаи чакан хусусиятҳои хос дошта, вобаста ба таъйиноти худ фарқ мекунанд.

Қамчинбофӣ ҳам яке аз ҳунари маъмул ба ҳисоб рафта маҳсули дасти ҳунармандони моҳир ҳисобида мешавад. Қамчин афзорест, ки асосан барои рондани асп истифода мешавад. Вале дар баъзе сарчашмаҳо қамчинро барои рондани хар, гов, уштур ва дигар ҷонварҳои хонагӣ низ ишора намудаанд. Номи дигари қамчин тозиёна буда, дар забони мардум хеле кам истифода бурда мешавад.

Пас аз шунидани ин гуна суханони таҳқиромез Балаҷон дар ғазаб омада фармон медиҳад, ки Азимбоборо дасту по банданд. Фармонбардорон ин амри бекро бе чуну чаро ба ҷо оварда, Азимбоборо дасту по мебанданд, ҳамон лаҳза дар миёни издиҳом бо фармони амир 50-дурра мезананд ва ўро бо думбрааш аз дарбор бароварда ба кўча мепартоянд. Ҷаббор-бобо, яке аз сокинони ҳамон маҳала, ўро ба хонааш бурда, то сиҳат шуданаш нигоҳубин мекунад. Баъди чанд рўз Муллои Азим худро хуб эҳсос мекунаду минатдории худро

Соли 2000-ум панҷоҳсолагии таъсисёбии Ансамбли давлатии “Шашмақом” дар Тоҷикистон ҷашн гирифта шуд. Ба ин муносибат фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар бораи инкишофи ояндаи “Шашмақом”-хонӣ ба тасвиб расид. Ба Ансабли “Шашмақом” мақоми давлатӣ дода шуд ва он минбаъд “Ансамбли давлатии Шашмақом”-и ба номи Фазлиддин Шаҳобов” номгузорӣ гардид.
Дар Тоҷикистон аз соли 2002 рўзи 12 май ҳамчун “Рўзи Шашмақом”ҷашн гирифта

Дар қатори дигар ҳунарҳои миллӣ дар ноҳияи Восеъи вилояти Хатлон ҳунари бўрёбофӣ то ҳол мавҷуд аст. Чунончӣ, дар деҳаи Хоҷа Ғалтони ҷамоати деҳоти М. Вайсов якчанд хонавода бо ин касб машғуланд ва метавон гуфт, ки як қисми манбаи даромади зиндагияшон аз ҳамин ҳисоб будааст. Ҳангоми сафари хидматӣ ба ин ноҳия моро муяссар гардид, ки дар бораи тарзи омода кардани ин ҳунари аҷдодӣ, мавқеъ ва усули истифодаи он, инчунин бартарӣ ва манфиати бурё нисбат ба дигар ашёҳои химявӣ маълумоти дақиқеро сабт