Фарҳанги дастурхондории мардуми тоҷикро бе нон тасаввур кардан имконнопазир аст. Зеро нон ғизои муҳим ва ҳаррӯзаи ҳар як хонаводаи мардуми тоҷик маҳсуб меёбад, ки он аз орди гандум, хамирмоя, об, намак ва баъзан шир таҳия шуда, дар танӯр, чакдон ё тафдон пухта мешавад. Нон дар фарҳанги мардуми тоҷик муқаддас ба шумор меравад ва хурду калон онро ниҳоят азиз медоранд. 

Донишу таҷрибаҳо оид ба таҳияи таом ва ҳар гуна ғизоҳо як ҷузъи фарҳанги мардуми тоҷик маҳсуб ёфта, пазандагон дар гузашта ва имрӯз барои болаззат ва хуштаъм гардидани ғизоҳо малакаву истеъдоди худро ба кор бурда, навъҳои зиёди хӯрокҳоро ба вуҷуд оварданд. Дар фарҳанги дастархондории тоҷикон баъд аз анвоъи нону таъом маҳсулоти гӯштӣ ҷои намоёнеро ишғол мекунад. 

Донистани таърихи ин ё он давлат, минтақа ва ё шаҳр аз осорхона оғоз меёбад. Осорхонаи таърихии вилояти Суғд  ё Қалъаи Хуҷанд бори нахуст соли 1986 ифтитоҳ шуда буд. Он яке аз осорхонаҳои бузург дар вилояти Суғд маҳсуб меёбад, ки дар он намунаҳо аз осори таърихи гузаштаи халқи тоҷик гирдоварӣ шудааст.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба гиромидошти таъриху фарҳанг ва тамаддуни миллати куҳанбуёди тоҷик таваҷҷуҳи хосса менамояд. Тавре ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз баромадҳои худ қайд намуда буданд: «Ҳифз кардани арзишҳои фарҳангӣ ва бегазанд ба фардоиён расонидани онҳо вазифаи муқаддасу ватандўстонаи ҳар як шаҳрванди ҷумҳурист».

16 июли соли ҷорӣ дар Пажўҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот бо иштироки васеи кормандон ва аъзои ҲХДТ ҷаласаи ҳисоботӣ-интихоботии ташкилоти ибтидоии ҳизбии «Фарҳанг» баргузор гардид, ки дар он мудири  шуъбаи таблиғ ва ташвиқи Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Фирдасвӣ М. Усмонзода ширкат варзид.

Солҳои охир як шохаи пурқуввату серҳосили драматургия ва театри миллии моро асарҳои таърихӣ ва тарҷумаҳолӣ  ташкил медиҳанд. Ҳамзамонони мо ба воқеоту ҳодисоти дуру наздик назар афканда, дар мисоли онҳо ба тағйироти куллии дар ҳаёти худ баамалоянда баҳо медиҳанд. Мусаллам аст, ки дар раванди ташаккули худшиносии миллии мо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар сафи пеш қарор доранд...

Мероси таърихию фарҳангӣ ганҷинаи бузурги инсоният буда, ҳифз ва пос нигоҳ доштани он омили инкишофи тамаддуни башарӣ аст. Тавре маълум аст, Ҷумҳурии Тоҷикистон кишвари куҳанбунёду бостонӣ буда, таърихи ҳазорсолаҳоро доро мебошад. Мероси ғании таърихию фарҳангӣ ва табии халқи тоҷик дар рушди тамаддуни ҷаҳонӣ саҳми бузург гузоша, ҳамзамон ҷузъи ҷудонашавандаи он маҳсуб меёбад...

Совсем недавно 9 мая ко дню рождения основоположника таджикской хореографии Гафара Валамат-Заде мною было подготовлено несколько печатных материалов в периодике и на сайте НИИКИ (Научно исследовательского института культуры и информации). В тот момент ни я, ни семья Валамат-Заде не знали, что на родине Гафара Рустамовича, в Худжанде вот уже   8 лет, как создан танцевальный коллектив имени Гафара Валамат-Заде.