Бо шарофати истиқлолияти давлатӣ мардуми тоҷик дорои давлтдории миллӣ гардида, дар ин асно эҳё намудани як қатор ҷашнҳои хусусияти таърихӣ- фарҳангӣ дошта, зери таваҷҷуҳи Ҳукумати кишвар қарор гирифт. Наврӯз яке аз ҷашнҳои куҳани мардуми тоҷик буда, инсонҳоро ба гуфтори нек, кирдори нек ва пиндори нек даъват намуда, ба ин васила, дар ниҳоди онҳо нисбат ба якдигар меҳру шафқат, дӯст доштани табиатро бедор мекунад.

Баҳор  бо омаданаш  ба ҳар як мавҷудоти зиндаи табиат нерӯи тоза мебахшад. Дар васфи баҳор  шоирону нависандагон асарҳои бешуморе эҷод намудаанд. Воқеан,  баҳор фасли зебо ва арзандаи тавсифи шоирона аст, аз ин рӯ  ҳар қадар  дар васфи зебогии баҳор гӯем  кам аст, зеро баҳор мӯъҷизаофар буда, ҳар як соҳибқаламро водор менамояд, ки дар васфи баҳор эҳсоси худро баён намояд.   

Ҳанӯз 65 сол қабл дар рӯзҳои Даҳаи адабиёт ва санъати тоҷик дар шаҳри Москва, ки моҳи апрели соли 1957 баргузор гардид, дар толори консертии ба номи Чайковский ҷавоне бо тоқии чоргулу ҷомаи беқасаб шеърҳои Мирзо Турсунзодаро бо садои ҷарангосиву мутантан ва маҳорати баланд дар бораи сулҳу дӯстӣ хонд ва таваҷҷуҳи аҳли толорро ба худ ҷалб кард. Ин ҷавон узви маҳфили ҳаваскорони бадеии деҳаи ...

Ҳарир, ордоб, гардоб, гардӣ, гардсӯз- бо ин номҳо дар манотиқи гуногуни кишвари азизамон хуроки субҳонае бо истифода аз равғану орд ва обу шир омода мегардад. Ҳарир ё худ ордоб хӯроки миҷозаш гарм буда, дар аксари манотиқи кӯҳистони кишвар мардум қариб ҳар рӯз онро тайёр мекунанд. одатан ҳарири бо шир тайёр шударо миҷозашро хунук медонанд ва ба беморони шуш, ки аз шамолкашӣ сар задааст...

Луқмони Ҳаким файласуф- қаҳрамони асарҳои бадеии навиштории халқи тоҷик тарбияи кӯдакро ҳанӯз аз батни модар зарур дониста, роҳи беҳтарини ба камол расонидани фарзанди солеҳро дар ҳанӯз дар батни модар бо суханони нек ва хотироти хуб гуфтан мебинад. Ин суханони Луқмони Ҳаким дар илми тибби ҳозира дақиқ исбот шуда, олимони ин соҳа бар он боваранд, ки кӯдак ҳанӯз аз 6 моҳагии дар батни модар будан ...

…Мутриб бо шӯру шавқ рубоб менавохт. Дар анҷоми ҳар оҳанг сомеон ба ҳунари ӯ каф мекӯфтанду аҳсан мехонданд. Бахусус, писараке, ки дар қатори пеш менишаст, мафтун шуда, мекӯшид аз шунидани ҳар як садои парда, дидани ҳар як ҳаракати ангушт баҳра бигирад, ҳар як навои шунидаашро дар хотир дорад. Мутриб менавохту дар пеши чашми писарак манзараҳои нотакрори кӯҳсори диёраш, боғҳову даштҳои...

Дар ноҳияи Спитамени вилояти Суғд дар қатори дигар ёдгориҳои фарҳангӣ-таърихӣ мазору зиёратгоҳҳо аз қабили Ҷигдалик-ота дар ҷамоати Турсун Ӯлҷабоев, Ҷабборқул-ота дар ҷамоати шаҳраки А. Ҷомӣи Навкат, Кӯктунлик-ота ва Лангар-ота дар ҷамоати деҳоти Тағояк ва дигар қалъаву мавзеҳои дигар низ мавҷуданд.  Аз  номгузории зиёратгоҳҳо маълум аст, ин шахсиятҳо аз тоҷикон набуда ба воситаҳои гуногун дар ин мавзеъҳо дафн гардидаанд.

Айёми наврӯзӣ, баробари  чаҳ-чаҳи булбулону хониши дигар мурғакони хушилҳом дар хонаи Шайх Обид сокини деҳаи хушобу ҳавои Бедаки кӯҳистони Муъминобод садои тифли навзоде низ баланд шуд. Мурғакони хушилҳом аз лаҳзаҳои эҳёю шукуфтанҳои табиат илҳом гирифта, ба нағмапардозӣ шурӯъ карда буданд. Ҳамнаво бо садои мусиқии форами табиат, шилдирроси оби чашмасорон, хониши парандаҳо...