Баробар бо дигар касбу ҳунарҳои суннатӣ, аз қабили оҳангарӣ, дуредгарӣ, дўзандагию бофандагӣ, кандакорию гаҷкорӣ дар фарҳанги мардуми тоҷик рақсу сурудхонии анъанавӣ низ маъмуланд, ки муҳаққиқон ин бахши фарҳанги миллиро “санъати иҷроӣ” номидаанд. Дар “Феҳристи миллии мероси фарҳанги ғайримоддӣ”, ки аз ҷониби олимони ПИТФИ таҳия шудааст, ин бахш  бо номи “Санъати иҷроӣ” ва рақамгузории B000 зикр шуда, дар он беш аз 103 унсури фарҳанги ғайримоддӣ ба таври мухтасар шарҳ ёфтаанд.

Як навъ таоми миллии мардуми тоҷик фатирмаска мебошад, ки аз замонҳои пеш то ҳол дар байни мардуми тоҷик маъмул буда, дар баъзе ҷо онро “чанголӣ” ном мебаранд. Фатирмаска асосан таоми зимистона мебошад, ки занон бештар вақт баъди пухтани фатир онро омода мекунанд. Дар баъзе ноҳияҳо фатирмаскаро дар мавсими пухтани харбуза низ тайёр мекунанд.

Дар китоби ДФМТ шарҳи мухтасари фатирмаска оварда шудааст:

Лухтак як намуди бозичае мебошад, ки аз давраҳои пеш барои бозӣ кардани духтаракон таҳия карда мешуд. Аз замонҳои пеш то имрўз барои ҳар як духтарча аз ҷониби модару модаркалонашон лухтакҳои гуногун сохта мешавад. Духтаракон бо истифодаи лухтакҳо бозиҳои рангину шавқовареро иҷро менамоянд. Бозии аз ҳама маъмулии кўдакону наврасон ин лухтакбозӣ мебошад, ки дар баъзе минтақаҳои кишвар бо номи зочабозӣ низ машҳур буда, бо ҳунари лўхтаксозӣ алоқамандии зич дорад.
Дар китоби «Донишномаи фарҳанги мардуми тоҷик» шарҳи муфассали лухтакбозӣ

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста дар баромаду суханрониҳояшон қайд менамоянд, ки барои рушду такомул бахшидани касбу ҳунарҳои мардумӣ чораҳо андешида шавад. Баъди соҳибистиқлолии кишвар як қатор касбу ҳунарҳои халқии тоҷикон бо роҳу усулҳои гуногун инкишоф ёфтан гирифт. Дар даҳсолаи охир бо кӯмаку дастгирии бевоситаи сарвари давлат,

Рўзи 29-уми январи соли 2020 дар муассисаи давлатии «Театри давлатии академии опера ва балети ба номи С. Айнӣ» намоиши саҳнавии «Ширин ва Хусрав» пешкаши мухлисон ва аҳли тамошобинони театр гардид. Дар намоиши мазкур намояндагони Вазорати фарҳанг ва бо иштироки Вазири Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлатзода Зулфия, муовинон, директори Пажўҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот ва роҳбарону намояндагони муассисаҳои дигари соҳаи фарҳанг ширкат доштанд.

Шумораи навбатии маҷаллаи илмию таҳлилии Пажўҳишгоҳи илмӣ – тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот - “Паёмномаи фарҳанг” (2019.–№3) аз чоп баромад.
Ин шумораи маҷалла шомили бахшҳои Фарҳангшиносӣ, Мероси фарҳангӣ, Фаъолияти иҷтимоиву фарҳангӣ, Санъатшиносӣ, ВАО ва табъу нашр ва Навидҳои фарҳангӣ буда, мақолаҳои муҳаққиқон Р. Амиров, Д. Раҳимӣ, А. Зубайдӣ, М. Муродӣ ва дигаронро доир ба масъалаҳои мубрами фарҳанг, санъат ва публитсистика фаро гирифтааст.

27 декабри соли 2019 дар Пажўҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот ҳамоиши илмӣ дар мавзўи “Ҳифз ва рушди фарҳанги миллӣ дар шароити ҷаҳонишавӣ” дар ҳошияи Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии кишвар баргузор гардид.

Онро бо сухани ифтитоҳӣ директори Пажўҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот, номзади илмҳои педагогӣ, дотсент Шариф Комилзода оѓоз карда,перомуни нуктаҳои

Бо пешниҳоди мо чанд рӯз пеш Конфронси генералии ЮНЕСКО доир ба баргузории ҷашнҳои 5500-солагии Саразми бостонӣ ва 700 - солагии шоири барҷастаи тоҷик Камоли Хуҷандӣ қарор қабул кард. Ба оламиён муаррифӣ кардани осори илмиву адабӣ ва намунаҳои фарҳанги тоҷикон ҳамчун миллати соҳибмаърифату тамаддунсоз, шаҳрсозу шаҳрдор ва соҳиби девону дафтар аз ҷумлаи вазифаҳои муҳимтарини мо ба ҳисоб меравад.
Фикр мекунам, ки дар шароити кунунӣ, яъне замоне, ки ҳар як фарди ҷомеа ба